هشت هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی کتابی است که چاپ اول آن در سال ۱۳۸۵ انتشار یافت و مورد توجه دانشجویان و پژوهشگران قرار گرفت و به عنوان یک کتاب مرجع در کتابخانههای مراکز دانشگاهی و فرهنگی در ایران و جهان شناخته شد و نیز جایزهی تقدیری کتاب سال ۱۳۸۶ جمهوری اسلامی ایران را به خود اختصاص داد.
در این کتاب ضمن شرح مختصر تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی که طی هشت هزار سال تاریخ به وقوع پیوسته و سبب ایجاد حکومتهایی چون حکومت اقوام ماد و پارس و قزلباش و قاجار و غیره گشته هر یک از عناصر پوشاک زنان و خمرداغن حکومتگر و مردم تحت سیطرهی آنها نیز به طور مشروح آمده است. البته به استناد آثار هنری و فرهنگی باقیمانده از دوران مختلف تاریخ ایرانزمین و با بیش از هفتصد تصویر سیاهوسفید و رنگی.
نگارنده در کتاب حاضر ضمن بررسی اوضاع سیاسی و اجتماعی دورههای مختلف تاریخ ایران از آغاز تا عهد قاجاریه به شرح هریک از عناصر پوشاک مربوط به آن دوره پرداخته و در این زمینه از تصاویر مختلف سیاهوسفید و رنگی سود جسته است. در کتاب خاطرنشان میشود: انسان در آغاز آفرینش نیازی به پوشش تن و سر نداشته است. زیرا بدنش پوشیده از مو بوده؛ ولی در نتیجهی تکامل و کم شدن موهای روی پوست بدن، که به لحاظ تاثیر اوضاع طبیعی رخ داده بود، احساس نیاز به پوشاندن تن و سر برای دفاع از خود در مقابل گرما و سرما و سایر عوامل طبیعی در او قوت گرفت. او ابتدا به تقلید از جانوران، اولین پوشش تن و سر را از پوست انتخاب کرد. به همانسان که بشر مراحل اولیهی تمدن را طی میکرد پوشش او نیز همانند وسایل و تجهیزات زیستمحیطیاش بار دیگر جنبهی تفنن و آرایش یافت. و به مقتضای اوضاع طبیعی و اقلیمی، میزان درجهی تمدن و فرهنگ، عوامل اجتماعی و اقتصادی و اعتقادی، در طی قرون و اعصار تغییر شکل داد تا این که وسیلهای شد برای ابزار سلیقه و نماد اختلاف طبقاتی؛ یعنی قطع نظر از احتیاج و تغییرات جوی محیطی، تغییرات فرم و جنس تنپوش را موجب شد و به لحاظ میزان درجهی تمدن و تسلط حکومتها، کمکم تنپوش شکل معینی پیدا کرد که سبب به وجود آمدن مد شد.
این کتاب که متشکل از سیزده قسمت میباشد در شش قسمت نخست پوشاک باستانی و در هفت قسمت بعدی پوشاک اسلامی مورد پژوهش قرار گرفته است. نگارنده در هر قسمت ابتدا شرح مختصری از تقویت تاریخی و دسته جمعی ارائه میکند و آثار آن را بر روی پوشش تبیین میکند؛ سپس اجزای البسه و نهایتا پارچه بافیهای هر دوره را شرح میدهد. قسمت نخست این کتاب به پوششهای اولیه و مصرف عناصر طبیعی نظیر برگ و الیاف گیاهی برای پوشاندن جسم و مواردی نظیر رنگآمیزی پوست و خال کوبیها میپردازد و ذکر میکند که صنعت نساجی زودتر از خیلیی از نقاط دنیا در ایران شکل گرفت. قسمت دوم به طور عمده از تن پوشها و زیورآلات ساکنان فلات ایران و اقوام غالب علی الخصوص ایلامیان سخن میگوید و به پیشرفتهای آنان در پارچه بافی ذکر میکند. قسمت سوم به پوشاک آریاییها شامل قوم ماد و پارس پرداخته و قسمت چهارم سلوکیان را از لحاظ پوشش تحقیق میکند. قسمت پنجم پوشاک پارتها یا اشکانیان، و قسمت ششم خصوصیتهای لباس در دورهی ساسانیان را تحقیق کرده و بدین ترتیب قسمت باستانی کتاب به پایان میرسد. از قسمت هفتم پوشاک اعراب در آغاز عصر اسلام مورد تحقیق قرار گرفته و از این پس تا پایان کتاب و در دورههای متفاوت پادشاهی ایران از سامانی تا قاجاریه، از اثر فرهنگ اسلامی بر پوشش اقوام ایرانی سخن گفته شده است. کتاب هشت هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی مهر آسا غیبی نویسنده و محقق ایرانی میباشد. دسته بندیهای کتاب هشت هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی: -دهه ۲۰۰۰ میلادی –تاریخی –هنری –منسوجات. بخشهایی از کتاب هشت هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی (لذت متن) بهطورکلی تحقیق داستان تاریخی پوشاک، جدا از تحقیق تمدن و تاریخ دسته جمعی و اعتقادی بشر، امحل پذیر نیست. از این رو ناگزیریم که سیری در تاریخ سیاسی و دسته جمعی انسان داشته باشیم تا بتوانیم در کنار آن به چگونگی تحول تن پوش اقوام ایرانی از کهن ترین وقت تاکنون بپردازیم؛ زیرا پوشاک مبین تحولات یک جامعه و در عین حال بیانگر فرقهایی است که میان اقشار آن جامعه وجود دارد. هرگاه ما بتوانیم تغییر و تبدیل انسان جنگلی و غارنشین را به انسان متمدن و هوشمند امروزی مورد تحقیق قرار دهیم، تا اندازهای خواهیم توانست به چگونگی پوشاک او و دلایل تغییر فرم آن پی ببریم؛ و این حاصل نمیشود مگر به یاری علم مردم شناسی تاریخ از طریق باستانشناسی.