بی گمان شادروان سید حسن تقی زاده در زمینه مطالعات و تحقیقات مانی شناسی نیز از پیشگامان به شمار می‌آید. مجموعه یادداشت‌های بازمانده از ایشان درباره مانی نشان می‌دهد که نه تنها تحقیقات و مطالعات اروپایی‌ها را که مجموع آنها (سی و هشت کتاب و مقاله) می‌شود با دقت مطالعه و بررسی و به زبان فارسی برگردانیده است بلکه منابع فارسی و عربی را بررسی و نقد و یادداشت کرده است. پیش ازین حاصل مطالعات و تحقیقات او زیر عنوان مانی و دین او بدون یادداشت‌ها، استنباط‌ها و ملاحظات دیگر انتشار یافته بود که در زبان فارسی در روزگار خود از منابع مهم مانی شناسی به شمار می‌آمد.

انتشارات توس ضمن یاد و گرامی داشت تلاش‌های استاد ایرج افشار که یادداشت و مقالات و دستنوشته‌های شادروان تقی زاده را با امانت کامل نگهداری و چاپ کرد، افتخار دارد که در مجلد دوم مجموعه مقالات تمام یادداشت‌ها و استنباط‌ها و نتیجه‌گیری‌های او را همراه با ترجمه آثار غربی، یک جا به علاقه‌مندان عرضه می‌دارد.

بررسی و مطالعه در این یادداشت‌ها و توجه به روش کار و دقت‌های شادروان تقی زاده، در این زمینه و زمینه‌های دیگر هنوز که هنوز است راهگشا و راهنمای خوبی برای تحقیق و پژوهش و حتی نگارش تاریخچه تحقیقات و پژوهش‌ها به روش جدید تواند بود.